Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας

Ίδρυση και Λειτουργία: ΑΔΑ: ΨΕΤΦ46ΨΖ2Ν-Κ9Φ, 6ΡΣ346ΨΖ2Ν-Β1Ψ

Το Κέντρο Αριστείας "Αξιοποίηση Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκειακός Διάλογος" του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στοχεύει στην ανάδειξη και αξιοποίηση της ορθόδοξης κληρονομιάς για την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου του διαθρησκειακού διαλόγου που δεν είναι άλλος από την υλοποίηση της ιδέας της ειρηνικής θρησκευτικής συνύπαρξης, όπως επιβάλει η πολυπολιτισμική εποχή, στην οποία ζούμε. Το Κέντρο Αριστείας "Αξιοποίηση Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκευτικός Διάλογος" θα καταστεί σημείο αναφοράς του ορθόδοξου ακαδημαϊκού γίγνεσθαι στις «διαθρησκειακές συναντήσεις» και ευελπιστούμε ότι θα διαδραματίσει κρίσιμο και ουσιαστικό ρόλο στην εδραίωση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ως διεθνούς κέντρου ανάδειξης της ορθόδοξης οικουμενικής κληρονομιάς σε διαθρησκειακό επίπεδο.

- Απολογισμός έτους 2020

Συντονιστική Επιτροπή

Φυσιογνωμία

Η ανάδειξη και η αξιοποίηση της ορθόδοξης κληρονομιάς δύναται να συμβάλλει καθοριστικά στην επίτευξη του πρωταρχικού στόχου του διαθρησκειακού διαλόγου που δεν είναι άλλος από την υλοποίηση της ιδέας της ειρηνικής θρησκευτικής συνύπαρξης, όπως επιβάλει η πολυπολιτισμική εποχή, στην οποία ζούμε.

Η συστηματική μελέτη της ορθόδοξης κληρονομιάς, η οποία διαχρονικά βρίσκεται σε ανοιχτό και γόνιμο διάλογο με τις θρησκείες και τις παραδόσεις της Μεσογείου και της Άπω Ανατολής, καθώς και η πολυεπίπεδη διατμηματική έρευνα των παραπάνω γνωστικών αντικειμένων θα αποτελέσει μία μοναδικής σπουδαιότητας ευκαιρία ενεργού συμβολής του ΕΚΠΑ στον εξελισσόμενο διαθρησκειακό διάλογο για τα κρίσιμα θέματα ταυτότητας και ετερότητας.

Η δημιουργία Κέντρου Αριστείας Αξιοποίησης Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκειακού Διαλόγου θεωρούμε ότι συμβάλλει στην ανάδειξη ενός επιστημονικού και ερευνητικού πεδίου, όπου το ΕΚΠΑ δύναται αλλά και χρειάζεται να αποκτήσει συγκριτικό διεθνές πλεονέκτημα. Συνεπώς τo εν λόγω Κέντρο Αριστείας φιλοδοξεί να ασκήσει σημαίνοντα ρόλο στον χώρο της ανάδειξης της ορθόδοξης κληρονομιάς εντός και εκτός Ελλάδος και να τοποθετήσει το ΕΚΠΑ σταθερά και με συνέχεια σε υψηλή και αναγνωρίσιμη θέση στον διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη του διαθρησκειακού διαλόγου.

Σήμερα στο ΕΚΠΑ λειτουργούν i) το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας, στο οποίο υφίσταται τομέας Βιβλικών Σπουδών και Πολιτισμικού Βίου της Μεσογείου και δραστηριοποιούνται ερευνητικές ομάδες στη Θρησκειολογία (Ιουδαϊσμός Ισλάμ, Ινδουισμός, Βουδισμός), στην Ιστορία των Θρησκευμάτων, στη Θεολογία των Θρησκειών και στη Συγκριτική Θρησκευτική Λογοτεχνία, ii) το Τμήμα Θεολογίας, όπου καλλιεργούνται επίσης η Ιστορία των Θρησκευμάτων και ο Ιουδαϊσμός, iii) το Τμήμα Μουσικών Σπουδών, στο οποίο θεραπεύονται τα γνωστικά αντικείμενα της Εθνομουσικολογίας και της Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, iv) το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας που περιλαμβάνει το γνωστικό αντικείμενο της Αραβολογίας με δραστηριότητες ως προς τις σχέσεις βυζαντινού, δυτικού και ισλαμικού κόσμου, v) το Τμήμα των Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών, στο οποίο μελετώνται οι Τέχνες του Ισλαμικού Κόσμου, vi) το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, στο οποίο μελετάται η Βυζαντινή Αρχαιολογία και η Ιστορία της Τέχνης (την οποία θεραπεύει δυναμικά και το Τμήμα Θεολογίας), vii) το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης όπου διδάσκονται τα γνωστικά αντικείμενα της Οργανωσιακής Ψυχολογίας και Συμπεριφοράς και της Ψυχολογίας της Προσωπικότητας, των Ατομικών Διαφορών και Αποκλίσεων και viii) Το Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, στο οποίο θεραπεύεται ο Ιταλικός πολιτισμός, ο οποίος είναι άμεσα συνυφασμένος με τον Καθολικισμό.

Το Κέντρο Αριστείας Αξιοποίησης Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκειακού Διαλόγου θα καλύπτει διεπιστημονικά το έργο όλων των προαναφερθεισών δομών και θα συμμετέχουν ως ενεργά μέλη του διδακτικό προσωπικό των εν λόγω Τμημάτων - μέλη ΔΕΠ με πλούσιο και αναγνωρισμένο σε διεθνές επίπεδο σχετικό έργο.

Επίσης θα συμμετέχουν και ερευνητικές ομάδες του ΕΚΠΑ με εκτεταμένη δραστηριότητα σχετιζόμενη με τα ως άνω γνωστικά αντικείμενα, οι οποίες διαθέτουν αποδεδειγμένα την επιστημονική επάρκεια, τις κατάλληλες ερευνητικές υποδομές, τις διεθνείς συνεργασίες και τη συμμετοχή σε χρηματοδοτούμενα ερευνητικά και καινοτόμα έργα και στις οποίες θα συμπεριλαμβάνονται επιστημονικοί ερευνητές και υποψήφιοι διδάκτορες και μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες υπό την καθοδήγηση των μελών ΔΕΠ. Το Κέντρο Αριστείας θα έχει ανοικτή διάρθρωση, υπό τη έννοια ότι νέα μέλη και νέες ερευνητικές ομάδες θα μπορούν να ενταχθούν ή να συνεργάζονται σε κάθε φάση ανάπτυξής του.

Η συστηματική μελέτη της ορθόδοξης κληρονομιάς, η οποία διαχρονικά βρίσκεται σε ανοιχτό και γόνιμο διάλογο με τις θρησκείες και τις παραδόσεις της Μεσογείου και της Άπω Ανατολής, καθώς και η πολυεπίπεδη διατμηματική έρευνα των παραπάνω γνωστικών αντικειμένων αποτελεί μία μοναδικής σπουδαιότητας ευκαιρία ενεργού συμβολής του Ε.Κ.Π.Α. στον εξελισσόμενο διαθρησκειακό διάλογο για τα κρίσιμα θέματα ταυτότητας και ετερότητας. Το Κέντρο Αριστείας "Αξιοποίηση Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκευτικός Διάλογος" θεωρούμε ότι συμβάλλει στην ανάδειξη ενός επιστημονικού και ερευνητικού πεδίου, όπου το Ε.Κ.Π.Α. δύναται, αλλά και χρειάζεται, να αποκτήσει συγκριτικό διεθνές πλεονέκτημα. Συνεπώς τo εν λόγω Κέντρο Αριστείας φιλοδοξεί να ασκήσει σημαίνοντα ρόλο στον χώρο της ανάδειξης της ορθόδοξης κληρονομιάς εντός και εκτός Ελλάδος και να τοποθετήσει το ΕΚΠΑ σταθερά και με συνέχεια σε υψηλή και αναγνωρίσιμη θέση στον διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη του διαθρησκειακού διαλόγου.

Σήμερα στο ΕΚΠΑ λειτουργούν i) το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας, στο οποίο υφίσταται τομέας Βιβλικών Σπουδών και Πολιτισμικού Βίου της Μεσογείου και δραστηριοποιούνται ερευνητικές ομάδες στη Θρησκειολογία (Ιουδαϊσμός Ισλάμ, Ινδουισμός, Βουδισμός), στην Ιστορία των Θρησκευμάτων, στη Θεολογία των Θρησκειών και στη Συγκριτική Θρησκευτική Λογοτεχνία, ii) το Τμήμα Θεολογίας, όπου καλλιεργούνται επίσης η Ιστορία των Θρησκευμάτων και ο Ιουδαϊσμός, iii) το Τμήμα Μουσικών Σπουδών, στο οποίο θεραπεύονται τα γνωστικά αντικείμενα της Εθνομουσικολογίας και της Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, iv) το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας που περιλαμβάνει το γνωστικό αντικείμενο της Αραβολογίας με δραστηριότητες ως προς τις σχέσεις βυζαντινού, δυτικού και ισλαμικού κόσμου, v) το Τμήμα των Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών, στο οποίο μελετώνται οι Τέχνες του Ισλαμικού Κόσμου, vi) το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, στο οποίο μελετάται η Βυζαντινή Αρχαιολογία και η Ιστορία της Τέχνης (την οποία θεραπεύει δυναμικά και το Τμήμα Θεολογίας) και vii) το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης όπου διδάσκονται τα γνωστικά αντικείμενα της Οργανωσιακής Ψυχολογίας και Συμπεριφοράς και της Ψυχολογίας της Προσωπικότητας, των Ατομικών Διαφορών και Αποκλίσεων.

Το Κέντρο Αριστείας Αξιοποίησης Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκευτικού Διαλόγου θα καλύπτει διεπιστημονικά το έργο όλων των προαναφερθεισών δομών και θα συμμετέχουν ως ενεργά μέλη του διδακτικό προσωπικό των εν λόγω Τμημάτων - μέλη ΔΕΠ με πλούσιο και αναγνωρισμένο σε διεθνές επίπεδο σχετικό έργο. Επίσης θα συμμετέχουν και ερευνητικές ομάδες του ΕΚΠΑ με εκτεταμένη δραστηριότητα σχετιζόμενη με τα ως άνω γνωστικά αντικείμενα, οι οποίες διαθέτουν αποδεδειγμένα την επιστημονική επάρκεια, τις κατάλληλες ερευνητικές υποδομές, τις διεθνείς συνεργασίες και τη συμμετοχή σε χρηματοδοτούμενα ερευνητικά και καινοτόμα έργα και στις οποίες θα συμπεριλαμβάνονται  επιστημονικοί ερευνητές και υποψήφιοι διδάκτορες και μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες υπό την καθοδήγηση των μελών ΔΕΠ. Το Κέντρο Αριστείας θα έχει ανοικτή διάρθρωση, υπό τη έννοια ότι νέα μέλη και νέες ερευνητικές ομάδες θα μπορούν να ενταχθούν ή να συνεργάζονται σε κάθε φάση ανάπτυξής του.

Βασικοί στόχοι

Οι βασικοί στόχοι του Κέντρου Αριστείας Αξιοποίησης Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκειακού Διαλόγου είναι:

1. Να αναδείξει και να εμβαθύνει την υπάρχουσα αριστεία στην επιστημονική έρευνα, μέσω της διαμόρφωσης ενιαίων κριτηρίων αριστείας.

2. Να προωθήσει την διεπιστημονικότητα στην πολύπλευρη θρησκειολογική έρευνα, με ιδιαίτερες αναφορές στη συμβολή των Θρησκειών της Μεσογείου και της Ανατολής στη δημιουργία πολιτιστικών και πολιτισμικών παραγώγων, καθώς και στην διαχρονική εμπέδωση ανθρώπινων συμπεριφορών.

3. Να προβάλει διεθνώς τη συντελούμενη στο ΕΚΠΑ θρησκειολογική διδασκαλία, μέσω της ενίσχυσης του εξωστρεφούς προσανατολισμού της.

4. Να σχεδιάσει και να διοργανώσει διεθνή συνέδρια, επιστημονικά σεμινάρια, ημερίδες και ανοικτά ακαδημαϊκά μαθήματα με θέμα τον «διαλεκτική και δυναμική συνάντηση» της ορθόδοξης οικουμενικής μαρτυρίας και κληρονομιάς με τις θρησκείες τόσο της Μεσογείου όσο και της μακρινής Ανατολής στο πλαίσιο του Διαθρησκειακού Διαλόγου.

5. Να αναπτύξει εκπαιδευτικό οπτικοακουστικό υλικό (εκπαιδευτικά λογισμικά, ντοκιμαντέρ, μουσικά - ηχητικά αρχεία κ.α.) που θα αναδεικνύει εκτός των άλλων και τα επιτεύγματα της εγχώριας θρησκειολογικής παραγωγής, προσελκύοντας διεθνείς ερευνητές, φοιτητές και φοιτήτριες.

6. Να διεκδικήσει εγχώρια και διεθνή χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα.

7. Να σχεδιάσει και να πραγματοποιήσει συνεργασίες, μέσω της οριζόντιας σύνδεσης του Κέντρου μας, με ομάδες από άλλα Κέντρα Αριστείας του ΕΚΠΑ και πανεπιστημίων του εξωτερικού.

8. Να θεσπίσει τον τίτλο του ‘Interreligious Resident Scientist’, όπου επιστήμονες με ενδιαφέροντα τα γνωστικά αντικείμενα που θα θεραπεύει το Κέντρο Αριστείας θα συμμετέχουν ενεργά στις δραστηριότητες του.

9. Να προβάλει την Ορθόδοξη παράδοση και γραμματεία και να αναδείξει την οικουμενική της διάσταση.

10. Να πετύχει τη διάχυση της θρησκευτικής έρευνας και του διαθρησκειακού διαλόγου, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των σύγχρονων κοινωνικοπολιτικών προκλήσεων που οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες αντιμετωπίζουν, χτίζοντας γέφυρες και αμβλύνοντας θρησκευτικές διαφορές.

11. Να υλοποιήσει εποικοδομητικές συνέργειες με παραγωγικούς φορείς της ημεδαπής και αλλοδαπής, με νομικά πρόσωπα και με διεθνείς οργανισμούς.